همزمان با یکصدمین سالگرد شهادت کوچک جنگلی، «همایش بین المللی بازتاب های داخلی و بین المللی جنبش جنگل» ۱۱ آذر ماه در دانشگاه گیلان برگزار می شود.
بر همین اساس با دکتر عباس پناهی، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران و دبیر همایش بین المللی پیش رو بازتاب های داخلی و بین المللی جنبش جنگل، گفتگو یی داشته ایم.
پیش از این من در کتاب «ماخذ شناسی جنبش جنگل» به تمامی همایش هایی که تاکنون درباره جنبش و انقلاب جنگل برگزار شده، اشاره کرده ام و محورها و سطح گستردگی هرکدام را توضیح داده ام.
اغلب همایش هایی که تاکنون در ایران و گیلان پیرامون جنبش جنگل برگزار شده، در رابطه با بازشناسی نهضت جنگل، واکاوی شخصیت و اهداف میرزا کوچک جنگلی به عنوان رهبر این نهضت، نقش کسما در شکل گیری جنبش و در مجموع تاثیرات داخلی بر شکل گیری این حرکت اجتماعی بوده است. بنابراین تاکنون رویدادی علمی که به طور اختصاصی به بازتاب های داخلی و خارجی این جنبش اجتماعی بپردازد، انجام نگرفته است.
بر همین اساس نهادهای فرهنگیشه رشت به میزبانی دانشگاه گیلان برای یکصدمین سال خاموشی این جنبش، تلاش دارد همایشی در سطح بین المللی برگزار نماید.
همینطور است. باتوجه به تحقیقات انجام گرفته، درست است که جنبش جنگل در محدوده جغرافیایی گیلان شکل گرفت، اما نباید از تاثیر جنگ جهانی اول، انقلاب بلشویکی و سقوط روسیه تزاری و تاثیر آن بر جنبش، نقش و نفوذ روبه رشد امپریالیسم انگلیس در منطقه و حتی پیدایش نفت در خاورمیانه و نقش دیگر انقلابیون خارجی را در رشد و گسترش جنبش و حتی افول آن را نادیده گرفت. بنابراین باید بازتاب همه این عوامل بر جنبش جنگل و برعکس تاثیر جنبش جنگل در سطح منطقه و دیگر حرکت های اجتماعی در ایران را بررسی نمود.
اغلب همایش ها و کارهایی که تاکنون در راستای جنبش جنگل صورت گرفته است، سعی بر نکات مثبت آن و قهرمان گرایی شخص کوچک خان و برخی دیگر از سران جنبش بوده است. اما ما ناچاریم برای انسجام هویت ملی و تاریخی مملکت مان قهرمان گرایی را به کناری نهاده و به واقعیت های تاریخی بپردازیم. زیرا برای پرورش و ساختن نسل اممروز فردا باید مسیر درست را به آنها نشان دهیم. تاریخ عرصه واقعیت ها است نه آرمان هایی که به وقوع نپیوست.
اینکه جنبش جنگل در سطح گیلان چه تاثیراتی بر مردم عادی و فرودست داشته، مردم چه کنش ها و واکنش هایی داشتند، باید بررسی شود. این جنبه ها و تاثیرات بین المللی و ملی جنبش بر جامعه تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است .
مثلا ایدئولوژی شخص کوچک خان و سران جنبش و یا نقش روسیه و انگلیس در خلال جنبش.
اگر دقت کنیم، از سال ۱۳۰۰ یعنی پایان جنبش تا سال ۱۴۰۰، بین این دو زمان طولانی، جنبش جنگل به دلیل اینکه از نظر روش و بینش جنبشی رادیکال بود، به نوعی مبشر رادیکالیزم در تاریخ ایران شد. در جنبش های اجتماعی تاریخ معاصر در دهه های ۳۰، ۵۰،۴۰ و ۶۰ ، عموما نویسندگان و هنرمندان نگاه اسطوره ای و کاریزماتیک به جنبش جنگل داشته اند. از این رو در نگاه معترضان اجتمای عصر پهلوی جنبش جنگل مساوی بود با اعتراض در برابر حکومت. از این رو حتی در دوره پهلوی و همزمان با به قدرت رسیدن رضاخان، این نوع نگاه حاکم بوده است. اگرچه شخص رضاخان در سرکوب جنبش جنگل نقش داشت ولی هرنوع حرکت اعتراضی پس از آن نوعی مبشر رادیکالیزم در ایران بود. این نوع نگاه با سازگاری های دوره پهلوی اول سنخیت نداشت.
امروز هدف ما این است که بررسی کنیم، جنبش جنگل چه تاثیراتی برشکل گیری بسترهای اجتماعی و فرهنگی ایران داشته و چه تاثیری بر فضای سیاسی ایران داشته است. همچنین کنشگران حقیقی، با چه اهدافی وارد جنبش شدند و به عنوان رهبر یا سرباز و یا ژنرال مشارکت داشتند.
و کشورهای مختلف مثل؛ آلمان، روسیه تزاری، دولت عثمانی، بلشویکها و انگلستان ، چگونه بر جنبش تاختند و یا با آن همراه شدند. همه اینها نکاتی است که امیدواریم در مقالات ارسالی به همایش مورد کنکاش قرار گیرد.
همینطور است. امیدواریم اسناد و نگاه های جدید به نقش دولت های بیگانه در فراز و فرود جنبش جنگل کمک کند. روسیه تزاری در ابتدای آغاز جنبش جنگل، با تمام قوا دنبال سرکوب این حرکت اجتماعی بوده است. بلشویکها بعد از فروپاشی روسیه تزاری، خواهان کمک های بی شائبه و بدون چشمداشت به جنبش جنگل بودند. اما چندماه پس از پیروزی انقلاب بلشویکی، شاهد چرخش آنها و تغییر مواضع شان هستیم.
نمایندگان کشورهای خارجی به ویژه سفرای بلشویکی که ابتدا با سران جنبش جنگل وارد مذاکره می شدند، این جنبش را یکی از جنبش های روبه جلوی خاورمیانه می دانستند. اما با ستقرار حکومت شوروی، آنها در پی تامل با دنیای غرب بودند، در نتیجه بلشویکها عامل سقوط جنبش شدند و در تحلیل های نهایی خود حاضر به قربانی کردن جنبش جنگل شدند.
در این همایش دنبال یافتن این پاسخ هستیم که نقش منافع دولتها در گسترش جنبش جنگل و یا شکست آن چه بوده است.
اسناد آرشیوی همواره می تواند به زوایای پنهان تاریخ فرهنگی اجتماعی و سیاسی دولتها و ملت ها کمک کند. اهمیت اسناد به گونه ای هست که انگلیسی ها هنوز بخشی از اسناد تاریخ معاصر ایران و تاریخ مشروطه را منتشر نمی کنند. زیرا ممکن است منافع سیاسی و دیپلماتیک انگلستان را بهخطر بیندازد. بنابراین اسناد نقش مهمی در واکنش ها و کنش های حکومت ها و رویکرد آنها می تواند ارایه دهد. بنده به شخصه در سفری که به برخی ازکشورهای همسایه داشتم، اسناد زیادی در کتابخانه ها و مراکز علمی آنها مشاهده کردم که بازخوانی آن می تواند به نقش طبقات فرودست جامعه کمک کند. این نقش را می توان در گزارش های صاحب منصبان دولت های دیگر و حتی روزنامه ها و مکاتبات ارسالی احصا کرد و کنش ها و واکنش های مردم و دیدگاه طبقات مختلف جامعه را نسبت به حکومت ها و جریان های اجتماعی، بررسی نمود. اینکه مردم چگونه می زیستند، معیشت آنها در چه سطحی بوده و حکومت های چه واکنشی در برابر اجتماع داشتند، در اسناد تازه یاب قابل بررسی است.
بستگی به توزیع و فراگیری واکسن کرونا دارد. درصورت مساعد بودن شرایط، بصورت حضوری در تالار حکمت دانشگاه گیلان برگزار خواهد شد و درغیراینصورت، با رعایت پروتکل های بهداشتی به صورت محدود وحضوری برگزار می شود و علاقمندان می توانند بهصورت مجازی و یا دیگر فن آوری های جدید ارتباطی از مراسم و سخنران ها بهره ببرند.
مهلت ارسال مقالات، ۳۰ آبان ۱۴۰۰ می باشد و علاقمندان می توانند در زمینه محورهای زیر مقالات خود را به دبیرخانه همایش ارسال نمایند.
محورهای مقالات:
بازتاب جنبش جنگل در تاریخ نگاری معاصر ایراننقش شخصیت های محوری در جنبش جنگلجنبش جنگل و ادبیات معاصر ایرانمناسبات جنبش جنگل با دهقانان اعیان، اشراف و هیات حاکمه ایرانروابط جنگلی ها با کارگزاران دولتیجایگاه وطن در اندیشه جنگلی هاایدئولوژی و جنبش جنگلجنگ جهانی اول و جنبش جنگلنقش قفقازی ها(ارامنه، گرجی ها و… ) در جنبش جنگلاندیشه های سیاسی و جنبش جنگلروسیه و جنبش جنگلشوروی و جنبش جنگلنقش عثمانی، آلمان و فرانسه در جنبش جنگل
دبیر علمی همایش: دکتر عباس پناهی
لینک همایش: http://jangal100.guilan.ac.ir/
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
کلیه حقوق برای وبسایت گیلان مصور محفوظ است .
