متن سخنرانی دکتر مهرداد ثابت در همایش بازشناسی جنبش جنگل از نگاهی نو
همایش “بازشناسی جنبش جنگل از نگاهی نو” در روز ۲۴ دی ماه ۱۳۹۴ در سالن اجتماعات دانشگاه آزاد واحد رشت برگزار شد. در این همایش که چهره های علمی و فرهنگی زیادی حضور داشتند، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیزمهمان ویژه بود. دکتر مهرداد ثابت سخنرانی ای در زمینه ضرورت برپایی چنین همایشی داشت که متن آن در زیر می آید:
جنبش و خیزش های مردمی در طول تاریخ همواره با فراز و فرودها ، شکست ها و پیروزیها ، اشک ها و لبخند ها ، دنیای عجیبی را پیش رویمان می گشاید ، که مطالعه ، تحقیق و پژوهش و غور در احوالات رهبران آنها مارا گاهی همدل و همراه ، گاهی منتقد راه ، و متاثر از تلخی ها و ناکامی هایش می کند .نهضت جنگل به گواه صدها کار علمی بجای مانده و ده ها همایش ، کنفرانس و سمینار ، یکی از جنبش های معاصر ایران زمین است که سرمنشاء بسیاری از خیزش های مردمی علیه استبداد بوده و بر زندگی اجتماعی مادی و معنوی گیلانیان اثری همه جانبه بر جای گذاشته است .
فرآیند حرکت ، امیدها و ناامیدی ها ، آرزوهای تحقق یافته و یا به زیر خروارها به گل نشسته ی رهبران نهضت خود داستان هزارتوی مفصلی است که اگر چه گفتنی های بسیاری را در سه دهه به ارمغان آورد اما هنوز نا گفتنی های بسیاری را نیز بر روی دیدگانمان گشوده و سوالات بسیاری را برانگیخت است.زحمات بی دریغ پژوهشگران ، مورخان ، جامعه شناسان گیلانی ، تا هنرمندان ، ادیبان ، و نویسندگان بومی و غیر بومی امروز چهره روشن تری از نهضت جنگل و علی الخصوص مظلوم ترین سردار آن به نمایش گذارده اند. هنوز صدای جاویدان ناصر مسعودی در گوشها می پیچد : ” چقد جنگلا خوسی ، میلاته وسی ، خسته نبوسی ، می جانه جانانا ! تره گمه میرزا کوچی خانا ! “
این صداها و نجواها ، نوشتارها ، تحقیق ها و پژوهشها بوده است که مارا بر دل یک روایت غم انگیز و هولناک رهنمون میسازد و در عمق یک ماجرا در جنگلی انبوه و پوشیده از برف در کنار مردی که از سرمای زمستان به خود می لرزد و فقط یک یار ، فقط یک یار با وفا و عاشق راه را با خود همراه دارد می کشاند و می نشاند! وقتی به تلاشهایی که در حوزه های ادبیات نمایشی ، ادبیات داستانی و رمان ، هنرهای تجسمی ، شعر و ادبیات منظوم ، تاریخ ، جامعه شناسی و در کنار آنها فیلمها و سریالهای و ترانه های سروده شده شاعران را مینگریم ، وقتی به صد ها رساله و مقاله و پژوهش که بواسطه آنها زوایای نامکشوف و ناپیدای نهضت جنگل کشف و رمزگشایی شده اند ، صد ها سندی که در تحقیق و تتبع بزرگان و فرهیختگان از رهاورد کتابها ، همایش ها ، کنفرانسها ، تشکیل پژوهشگاه بواسطه ی همت بلند مردان و زنان این خطه نگاه می کنیم ، برخود میبالیم که میرزا هنوز زنده است!
بواسطه ی این همه خدمات فرهنگی است که ما امروز خود را نزدیک تر از همیشه به میرزا و نهضت ، رشادتها و ایستادگی اش در مقابل ظلم و جور میبینیم ، وقتی هنوز در کوچه بازار ترانه های ” رعنا ” ، ” شرار” ، ” میرزا ” ، ” ناز میرزا ” ، ” مفاخر ” ، ” میرزا بیا تی شال می کمر دود ” ، ” جانه میرزا ” و … را می شنویم به نفوذ این خیزش در دل و عمق جان مردم پی میبریم و پیوندی عاطفی و پرشوری را کهمردمان این خطه با مظلومترین سردار بسته اند ناگسستنی میبینیم .
امروز ما از رنجهای میرزا مطلع ایم ، از نامردیها و نامرادیهای یاران نزدیکش آگاهیم . امروز ما میدانیم بدون ” حشمت ” ، ” اسماعیل ” ، گائوک ” آخرین نفس ها را در آن روزگار پرفریب کشیدن چقد میتواند جانکاه باشد . قطعا نهضتی که میرزا معمار آن بود محدود به یک منطقه و یک ملت نبود. واکاوی و بازشناسی ابعاد مختلف نهضت جنگل و سوالات پیش روی ما هنوز تمامی ندارد !هنوز مه غلیظ آسمان جنبش بدرستی کنار نرفته و ابهامات بسیاری هنوز پا برجاست!
ما براین باوریم ، علیرغم جهد وافری که در حوزه تاریخ صورت پذیرفته است هنوز هم رازهای بسیار سر به مهری وجود دارد . ما به این باوریم که این نهضت در ساحت علوم اجتماعی ، فلسفه ، سیاست و روانشناسی واکاوی نشده است و هنوز کارهای زیادی مغفول مانده است. امروز توجه به رویکردی نوین نسبت به ابعاد بسیار گسترده این واقعه و نگاه چند منظری به نهضت امری ضروری و اجتناب ناپذیر بنظر می آید .
و ده ها سوال دیگر که از این رهگذر حادث می شود …
اما این همه ماجرا نیست ! آگاهی نوجوانان و جوانان از نهضت جنگل خود داستان غم انگیزی دارد که رویکردی نو را برای این حوزه طلب می کند . شاید برای اهالی فرهنگ و هنر ایران زمین نهضت جنگل و نام میرزا نامی پر آوازه و پرشکوه باشد اما به یقین برای بسیاری از نوجوانان و جوانان امروز که کل دانش بشری را در پست های تلگرام ، اینستاگرام ، وی چت ، لاین ، فیسبوک جستجو میکنند ، نهضت جنگل و شخص میرزا کوچک پرابهام تر از آن چیزی است که ما می اندیشیم .
در روزگاری که کل اطلاعات یک دانش آموز در طی ۱۲ سال تحصیل از میرزا کوچک و زحمات سترگش در صفحه ی ۷۵ تاریخ معاصر در حد ۱۵ نیم خط به عنوان ” برگی از تاریخ ” یاد می شود ، چگونه میتوان انتظار داشت که وی میرزا را با یکی از کارکتر های بازی ” کلش آو کلانز ” خود اشتباهی نگیرد !!!
امروز نام میرزا کوچک اگر چه در جمع فرهیختگان چون گوهری میدرخشد ، ولی قطعا در نزد نوجوانان و جوانان نه تنها چنین نیست بلکه نام میرزا و نهضتش مظلوم تر از هر وقت در سروصدای شلوغی شهر و ترافیک ، کنکور ، کتابهای کمک درسی ، دنیای مجازی ، اقتصاد بیمار ، زیرخروارها نام و نشانه های دیگر گم شده است .
چگونه میتوان توجه جوانان این مرز و بوم را به این نکته جلب کرد که بجز دنیای مجازی و بازیهای استراتژیک رایانه ایی ، دنیای حقیقی ایی نیز وجود دارد که روح متلاطم امروز جامعه بشری را مرهمی است و معنایی برای زندگی پردغدغه امروزمان .
می گویند وقتی میرزا شهید شد در جیبش فقط یک سکه نقره . یک جلد قرآن کوچک و یک مهر وجود داشت . او از تمام دنیای مان فقط فقط همین ها را داشت اما یک دنیا صداقت و همیت برجای گذاشت .. میرزا نمرده است و هنوز نیاز به سترگ مردانی چون اوست که در کشاکش ستیز حق و باطل ، ظلم و مظلومیت ، وفا و خیانت ، زبونی و سلحشوری ، شجاعت و پایمردی و ایمان چراغ راهمان باشد .
بنابود این همایش به دعوت مجمع اسلامی فرهنگیان گیلان و با حضور پرفسور وارنیک آساطوریان از ایران شناسان برجسته ارمنستان در ۲۶ آذر ماه برگزار گردد . اما از آنجایی که جناب آقای دکترجنتی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی مقارن با این زمان در همایش سربداران خراسان حضور داشتند ، این همایش به امروز موکول گردید ودر همان زمان – ۲۶ آذر – مجمع این توفیق را داشت تا در خدمت اهالی فرهنگ و هنر شب آساطوریان را با ورق زدن برگهایی از تاریخ ایران زمین برگزار نماید . اینک هیئت اجرایی همایش مرکب از آقایان : حاجی پور ، اسماعیل عبدالهی ، دکتر منصور صوفی ، مهندس شگفت ، مهندس الطافی ، و جناب آقای اکبرزاده این افتخار را دارد تا این همایش را که به مدد استانداری گیلان ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت ، شهرداری ، شورای اسلامی شهر و شهرستان رشت ، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ، اداره کل آموزش و پرورش استان و خانه ی فرهنگ گیلان و جمعی از اهالی فرهنگ و هنر برگزار می شود را به محضر شما اصحاب خرد ، فرهیختگان گیلانی تقدیم دارد .امید است این همایش بتواند قدمی کوچک در کنار زدن غبار از آیینه ی نهضت و روزنه ایی به سوی نور و حقیقت باشد. متشکرم
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
Δ
کلیه حقوق برای وبسایت گیلان مصور محفوظ است .
