در نشست علمی «نقش اسناد آرشیوی در بازنمایی نوین جنبش جنگل» مطرح شد؛ اشکار شدن زوایای پنهان جنبش جنگل نیازمند مطالعات اسنادی است

رشت- در نشست علمی «نقش اسناد آرشیوی در بازنمایی نوین جنبش جنگل» مطرح شد: دسترسی پژوهشگران به اسناد برای مطالعه دقیقتر نهضت جنگل می تواند موجب بازشناسی و آشکار سازی زوایای پنهان این نهضت شود.

به گزارش گیلان مصور، در این نشست که ظهر یکشنبه در پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان برگزار شد، عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به اهمیت شناخت اسناد معتبر و بررسی و مطالعه آن ها برای بازشناسی وقایع تاریخی اظهار کرد: سندشناسی و سند پژوهی، دانشی است که متاسفانه از این مهم در سطح کشور به تعداد محدودی برخوردار هستند.

قربانعلی کناررودی با بیان اینکه پیش از تائید و مطرح کردن اسناد ابتدا باید سندشناسان اعتبار آن را تائید کنند افزود: خواندن سند مهمترین و نخستین گام در سندپژوهی است و در صورتی که یک سند به درستی خوانده نشود، عملا بخشی از تاریخ را مورد ابهام قرار داده ایم.

وی گفت: در دنیای معاصر، هر پژوهش و تحقیق و کتابی که بدون اسناد تدوین و منتشر شود فاقد اعتبار است زیرا هیچ منبعی مهمتر از ارائه اسناد در تحقیقات تاریخی نیست.

عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران همچنین حفظ اسناد را به عنوان امانتی برای سپردن به نسل آینده مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: یک سندشناس باید موقعیت شناس، اقلیم شناس،رجال شناس، مهرشناس و …باشد تا بتواند با تکیه بر مهارت خود، اسناد را به درستی بخواند.

کناررودی با اشاره به نهضت جنگل و ناشناخته ماندن برخی زوایای ان تصریح کرد: با وجود اهمیت اسناد در پژوهش های تاریخی هنوز اقدامات اسنادی جدی درباره میرزاکوچک خان جنگلی صورت نگرفته و جای اسناد در بررسی زندگی و افکار میرزا و نهضت جنگل و همراهانش خالی است.

در ادامه این نشست، عضو هیات علمی دانشگاه گیلان با اشاره به رویکردهای مطالعات و چاپ کتاب ها و تحقیقات درباره نهضت جنگل طی یکصد سال اخیر اظهار کرد: با وجود انتشار کتاب ها و تحقیقات متعددی پیرامون نضهت جنگل، اما بخش بسیار کمی از این تحقیقات به صورت اسنادی بر روی جنبش جنگل صورت گرفته است.

 عباس پناهی با بیان اینکه با وجود عمر کوتاه نهضت جنگل (هفت سال)توجه زیادی به این نهضت هم در داخل و هم در خارج از کشور شده افزود: با وجود اینکه نهضت جنگل در کتاب ها و مطالعات متعددی مورد بحث و بررسی قرار گرفته، اما هنوز اسناد بسیار متعددی در داخل و خارج از کشور وجود دارد که مطالعه دقیق بر روی آن ها می تواند جوانب مختلف نهضت جنگل را آشکار کند.

وی تصریح کرد: طی سال هایی که از نهضت جنگل می گذرد، رویکردهای مختلفی نسبت به جنبش جنگل از جمله رویکرد بدبینانه، آرمانگرایانه،  پژوهشی و پژوهشی-اسنادی رقم خورده است که اخیرا رویکرد پژوهشی-اسنادی توانسته از زوایای مختلف جنبش جنگل رونمایی کند.

پناهی با بیان اینکه هنوز جنبه های پنهانی از نهضت جنگل وجود دارد گفت: از نظر آماری، پس از نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران، نهضت جنگل بیشترین اسناد را در تاریخ ۲۰۰ سال اخیر ایران به خود اختصاص می دهد که نیاز است با در دسترس قراردادن این اسناد، پژوهشگران اسناد مربوط به نهضت جنگل را مطالعه و زوایای پنهان آن را روشن سازند.

عضو هیات علمی دانشگاه گیلان با بیان اینکه در کشورهای دیگر از جمله انگلستان، اسناد متعددی درباره نهضت جنگل وجود دارد افزود: مطمئنا دسترسی به این اسناد و مطالعه ان ها می تواند جنبش جنگل را مورد بازشناسی قرار دهد زیرا بحث درباره بسیاری از حوادث و وقایع و نقاط پیدا و پنهان تاریخی را نمی توان تنها با اتکا و اعتماد به خاطرات، گزارش های رسمی و سایر نوشته ها انجام داد.

کارشناس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در استان گیلان نیز در این نشست علمی با اشاره به کمبود کتاب هایی که به صورت اسنادی بر روی نهضت جنگل مطالعه و تحقیق کرده اند گفت: متاسفانه در مطالعات پیرامون موضوع نهضت جنگل، به طبقه بندی موضوعی اسناد بی توجهی شده است.

علی امیری هفت دسته از اسناد جنگل را که بر اساس موضوع و هدف نگارش آن شناخته شده است را بدین ترتیب نام برد: دسته اول: مجموعه اسناد دولتی(نظامی و غیرنظامی)، دسته دوم: مکاتبات شخصی بازیگران سیاسی آن دوران، دسته سوم: مجموعه اسناد اخباری در گزارش های دولتی، دسته چهارم: بریده جراید دوره نهضت جنگل، دسته پنجم: مکاتبات کمیته اتحاد اسلام، دسته ششم : مجموعه عکس های تاریخ جنبش جنگل و دسته هفتم: خاطرات و یادداشت های پراکنده بایگران جنبش جنگل. 

 وی افزود: تنوع و پراکندگی این اسناد مهم و تاریخی که بخش قابل ملاحظه ای از تاریخ تحولات سیاسی معاصر ایران را در خود پنهان داشته، موضوع طبقه بندی و بازنشر آن را در ردیف پژوهش های حائز اهمیت در سال های اخیر قرار داده است.

وی ادامه داد: مطالعه اسناد و طبقه بندی موضوعی آن ها می تواند در بازشناسی جنبش جنگل و در نتیجه شناخت تاریخ ۲۰۰ سال اخیر ایران بسیار تاثیرگذار باشد.