اینجا وطن تمام دنیاست؛ دوستی هایی که در صفحات مجازی  پیوند می خورد

امسال «اینستاگرام» اولین شبکه اجتماعی پرکاربرد در ایران معرفی شد. جایگزینی این شبکه اجتماعی به جای «فیس نما»، سرعت تغییر وسایل ارتباط جمعی را به خوبی نشان می دهد. و اگر فارغ از این فضای تکرار و عادت، به سرعت تغییرات در دنیای مجازی بنگریم؛ می بینیم لحظه به لحظه اندیشه های انسانی در این «جهان وطن» در حال پوست اندازی است.

یادداشت- عباس ایمانی، پژوهشگر مطالعات فرهنگی

ساختار ارتباطی هر روز اشکال جدیدتری به خود می گیرد، روزگاری بشر برای برقراری ارتباط از تصاویر ونقاشی ها کمک می گرفت. ایما و اشاره و ارتباط صامت بعدها به کمک بشر آمد تا بتواند اجتماعی تر زندگی کند. زبان نوشتار و گفتار انقلاب های بزرگی را در تاریخ ارتباطات رقم زد. ها برای چاپ، تلفن و تلگرام، مرزهای ارتباطات را درنوردید.

اما با اختراع اینترنت انقلابی در ساختار ارتباطی ایجاد شد؛ امروز شبکه های اجتماعی (social networks) در ارتباطات تحول گسترده ای را موجب شده اند و تمامی زوایای زندگی بشر راتحت شعاع قرار داده اند.  در این عصر ما با یک  زایش «انسانی جهانی» روبرو هستیم. انسانی که در آن واحد بر سر یک موضوع جهانی فکر می کند، نظر می دهد و احساسات خود را هویدا می سازد.

 در چنین فرایندی  بسیاری از کنش های انسان دچار تغییر و تحول شده حتی دوستی های جدیددر فضای مجازی ایجاد شده است. امروز ارتباطات چهره به چهره دوستی های محدود، جایگزین دوستان مجازی بیشمار شده است.

نوع کنش دوستی های مجازی نیز با دنیای واقعی تفاوت دارد. در این فضای مجازی ما به راحتی می توانیم دوستانی -که به هر دلیل از ادامه ارتباط با آنها منصرف شده ایم – بلاک کرده و یا حذف کنیم.  دوستی های سنتی در یک زمان و مکان خاص محدود می شد ولی در فضای مجازی دوستان در هر لحظه می توانند حضور داشته باشند. شکل گیری دوستی های مجازی بدون اینکه همدیگر را ببینند و یا توقعی از هم داشته باشند. تنها یک لایک و ارسال یک مطلب کوتاه ارتباط ها را نزدیک تر کند.

«صفحات اینستاگرام» یکی از پرمخاطب ترین شبکه های اجتماعی مجازی است . اگر نگاهی به تصاویر و فیلم های این شبکه بیندازیم متوجه می شویم دوستان صمیمی تان  لایک کننده های ثابت هستند و گاه زیر عکس یا تصاویر شما کامنت می گذارند و نظرات خود را ابراز می کنند و فعالیت در این فضای جدید بطور روزانه بر تعداد دوستان پیگیر صفحات شما می افزاید.

اگر روزگاری زبان «اسپرانتو» به منظور ارتباط زبانهای متفاوت اختراع شد، امروز در فضای مجازی شاهد شکل گیری نوعی ارتباط با زبان تصاویر (استیکر) در ابتدایی ترین نوع ارتباط بین دوستان مجازی با دیگر ملت ها هستیم.

صفحات ایستاگرام، درک بهتری از شناخت دیگر فرهنگها ارایه می دهد و مخاطب را به زوایای فرهنگی و جغرافیایی دیگر ملتها می کشاند. و اگر جستجوگران دنیای مجازی  به زبان های روز دنیا هم مسلط باشند؛ زوایای جدیدی به رویشان گشوده می شود. در واقع فضاهای ارتباطی جدید  به مفهوم واقعی یک «جهان وطن» را ایجاد کرده اند.

 اگر فارغ از این فضای تکرار و عادت، به دنیای مجازی عمیق بنگریم؛ سرعت تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی را مشاهده می کنیم. سرعتی که دیگر همچون گذشته میان مدت و بلند مدت نیست و لحظه به لحظه اندیشه های انسانی در حال پوست اندازی است.