سرمایه های یک نسل مجموعه ای از همه تواناییها ، خاطره ها، اندیشه ها ، دوره هم جمع شدن ها ، گفتمان زبانی و به طور کلی همه آن چیزی است که تمایز کننده آن نسل از سایر نسل هاست. نسلی که تا دهه ۸۰ در کوچه و محله، توانایی های زندگی اجتماعی را کسب می کرد، حالا در دنیای مجازی کودکی را به سرعت سپری می کند.
گیلان مصور- عباس ایمانی پژوهشگر مطالعات فرهنگی
نسلی با تجربه کوچه و محله
نسل های دهه ۶۰ و ۷۰ از نظر فضا و مکان متفاوت از نسل دهه۸۰است. نسل های گذشته بسیاری از سرمایه های اجتماعیش در مکان و زمان واقعی شکل می گرفت . «کوچه» مفهوم صرفا فیزیکی نبود بلکه میدانگاهی برای تعامل نسل های گذشته بود ، میدانی که شخصیت بازیگران در آن شکل می گرفت و اندیشه ها به رشد و بالندگی می رسید.
دورانی که بچه ها تلاش می کردند ضمن تخلیه انرژی هایشان، توانایی هایشان را به دیگران عرضه کنند. بخش عمده ای از زمان این نسل در مکان های واقعی صرف می شد. ولی در عین حال فضای مجازی همچون تلویزیون و سینما نیز بخشی از هویت آنها را شکل می داد با این تفاوت که حضور تلویزیون و یا رفتن به سینما در کنار گروه همسال و یا برادرها و خواهرها اتفاق می افتاد و بازتاب آن در محافل همسالانشان مورد بازبینی قرار می گرفت و به نحوی انتقال پیدا می کرد.
هنوز شما وقتی با نسل های دهه ۶۰ و ۷۰ برخورد می کنید می بینید که بخشی از زمانشان اختصاص می یابد به نقل دورانی که آنها در کوچه ، محله ، مدرسه و سایر فضاهای واقعی سپری کرده بودند. بازی های دوران کودکی شان، شیطنت ها و شادی هایشان، اشعار فولکوریکی که در حین بازی می خواندند، تداعی نوستالژیک این نسل است.
حتی ایرانی هایی که مهاجرت کرده اند در نگاه شان به مرزهای داخل کشور تداعی خاطرات بازی های محله است و اگر گاهی دوباره به ایران سفر کند، در محله هایشان ، خاطرات کوچه و محله را بازآفرینی می کنند.
زوال دوران کودکی و گروه های همسال
کودکی در گذشته پیوند مستقیمی با گروه های همسال داشت و نقش مهمی در فرایند اجتماعی شدن افراد و کسب هویت داشته است این گروه های همسال ارتباط تنگاتنگی با پدیده کوچه و محله پیدا می کرد. به عبارتی؛ کودکان قبل از ورود به مدرسه در سن ۷سالگی تجربه بودن کنار هم را با همسن و سال های خود در کوچه ها تجربه می کردند ولی با گسترش پدیده شهرنشینی و تشکیل ساختارهای جدید در اینگونه جوامع، پدیده کوچه و محله رو به زوال رفته که خود موجب ناپدید شدن گروههای همسال در محلات شده است و این تا جائی ادامه دارد که برخی منتقدین اجتماعی از زوال دوران کودکی یاد می کنند. دورانی که جایش را فضای مجازی پر کرده است.
تک فرزندی و جایگزینی فضای مجازی
پدیده دیگر در همین پروسه حذف برخی ساختارها در زندگی جدید؛ تک فرزندی شدن خانواده هاست. در شبکه تغییرات به وقوع پیوسته نه تنها گروههای همسال در دوران کودکی رو به زوال گذاشته اند، بلکه حتی برادران وخواهران که به نحوی در فرایند اجتماعی شدن کودکان نقش به سزایی داشتند، نیز رو زوال رفته است.
پدیده خواهری و برادری در خانواده گسترده که از ویژگی های جوامع سنتی بود، امروز با شکل گیری خانواده هسته ای رو به کاهش رفته و حذف ساختار کوچه و محله را هم بیشتر کرده است. و همین امر در سوق دادن بیشتر نسل جدید به سوی فضای مجازی تاثیر بیشتری دارد.
پیامدهای نسل فضای مجازی: سکون و بی تحرکی
در گذشته کار و فراغت در هم تنیده بوده به نحوی که چیزی مستقل به نام اوقات فراغت وجود خارجی نداشت. ولی به مرور زمان اوقات فراغت از اوقات کار جدا شد و مجالی حاصل شد که افراد بخشی از وقت شان را در کنار خانواده، گروه های همسال و سایرین به تفریح بپردازند.
تکاپوی زیاد از ویژگی نسل های گذشته در دوران کودکی، نوجوانی وحتی جوانی بود . ورزش شنا، کوهنوردی، فوتبال و سایر ورزش ها همگی نسلی چابک و قوی پرورش می داد. ولی اکنون ما با نسلی روبه رو هستیم که ایستایی و کم تحرکی در کنار آن خوردن غذاهای فست فودی از ویژگی های بارز آن است.
استفاده بیش از حد از فضای مجازی نیز مزید بر علت شده است. یک تحقیق جدید در انگلستان نشان می دهد، ۹۱ درصد کودکان دو تا چهار سال به اندازه کافی تحرک ندارند. کودکان نسل آی پد بیشتر وقت شان را با ابزارهای رایانه ای می گذرانند و تحرک آنها در طول روز کمتر از یک ساعت است. در حالی که حداقل میزان فعالیت بدنی در این سن چهار ساعت توصیه شده است.
ویژگی های نسل دهه ۸۰ و راهکار برون رفت
به طور کلی نسل دهه۸۰ نسل فضای مجازی، نسلی با فرهنگ فست فودی است که در همه ابعاد زندگی اش رسوخ کرده است؛ کوتاه می نویسید، کوتاه می خواند و ازخواندن متن های بزرگ پرهیز می کند، تصاویر برایش گویاتر و راحت تر است. این نسل فاقد فرهنگ کوچه و محله است، زندگی در فضای واقعی را دیر هنگام تجربه می کند، بودن در کنار گروه همسالان را برای اولین بار در مدرسه تجربه می کند. حال با همه این ویژگی ها برای کاهش عوارض ناشی از گذراندن وقت زیاد در فضای مجازی خانواده ها و نظام آموزشی جامعه پیشنهاد می شود:
همه این موارد می تواند تا حدودی مشکلات ناشی از حدف کوچه و محله و گروههای همسال را کاهش دهد و حداقل نسلی با هویت منسجم تر تحویل جامعه داده شود.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
Δ
کلیه حقوق برای وبسایت گیلان مصور محفوظ است .
