۱۲دی چگونه روز رشت شد

  به گزارش گیلان مصور، امروز ۱۲دی مصادف است که از سوی پادشاه صفوی،  رشت به عنوان مرکز استان انتخاب شد. این انتخاب نتیجه برگزاری جلساتی بود که کارگروه انتخاب روز رشت، به مدیریت علیرضا حسنی، مدیر پیشین روابط عمومی شهرداری رشت تشکیل گردید.

تشکیل کارگروه انتخاب روز رشت؛

محمد ابراهیم خلیلی، زمانی که در سال ۱۳۹۲مدیریت شهرداری را برعهده گرفت، کارگروه های تخصصی به منظور مشارکت شهروندان با امورات شهرداری تشکیل داد. یکی از آنها کارگروه انتخاب روز رشت بود. خلیلی از همان روز تعرفه اش وعده داده بود تا روزی را به نام روز رشت انتخاب نماید.

دستور العمل کارگروههای تخصصی شهرداری، بهمن ماه ۱۳۹۲ ابلاغ و کارگروه انتخاب روز رشت، به ریاست علیرضا حسنی، مدیر پیشین روابط عمومی شهرداری، در اسفندماه همان سال اولین نشست خود را برگزار کرد.

نیمه خرداد سال ۹۳، آخرین نشست کارگروه  با حضور پژوهشگران مطرحی همچون؛ مهندس واهانیان، دکتر افشین پرتو، محمد تقی پور احمد جکتاجی، دکتر فریدون شایسته، دکتر روشن بابایی و دکتر کشور دوست، مهری شیرمحمدی، لاله طالبی، فاطمه ولی زاده، قلی پور، مجتبی قویدل و رضا علیزاده برگزار و به پیشنهاد مهندس روبرت واهانیان تبریز، ۱۲دی به عنوان روز رشت انتخاب شد.

چگونه ۱۲ دی روز رشت شد

 مهندس روبرت واهانیان در آخرین جلسه کارگروه پیشنهاد داد؛۱۲ دی، روزی که شهر رشت به عنوان مرکز استان از سوی شاه تهماسب صفوی انتخاب شده، به عنوان روز رشت انتخاب گردد. این پیشنهاد به تصویب اعضای کارگروه رسید.

واهانیان درباره علت انتخاب این روز می گوید: هویت شهرها منوط  به شناخت روزی است که پایه های مدنیت  بر آن استوار است و شهر رشت به مفهوم دقیق شهرنشینی آن در ۱۲ دی به فرمان شاه تهماسب صفوی به حاکم وقت رشت ابلاغ شد.

این رشت پژوه ضمن قرائت سندی از کتاب «تاریخ گیلان از آغاز تا پیدایش مشروطه»،  ابراز داشت: « بامرگ امیر شاهرخ، بیه پس که چندگاهی از زیر فرمان خان احمد بیرون رفته بود دگر باره به دستور شاه تهماسب به فرمانروای کیایی سپرده شد. همزمان با آرام شدن گیلان شهر قزوین که از سال ۹۵۵هجری/۱۵۴۸ میلادی به پایتختی برگزیده شده بود برای پذیرایی از شاه تهماسب آماده گسته و شاه صفوی دو ماه پس از کشته شدن امیره شاهرخ تبریز را رها نموده و به تختگاه تازی خود در قزوین آمد. شاه تهماسب به قزوین و نزدیک شدن او به گیلان نشانه چشمداشت ویژه ی او به گیلان و رویدادهای این سامان بود، دوره نوینی را در تاریخ گیلان آغاز کرد.

شاه تهماسب پس از آمدن به قزوین بر آن شد که از توان دربار کیایی- که پیشتر از سوی وی برای چیرگی بر بیه پس پشتیبانی می شد- کاسته و آرام آرام زمینه ی فروپاشی آن را فرآهم آورد از آن رو دگرباره به اندیشه ی برپایی تختی – هرچند نه پرتوان- در بیه پس و کوتاه کردن دست دربار کیایی از آن سامان که برایندی جز کم شدن توان دربار کیایی نداشت، افتاد. در جستجو برای گزینش کسی از وابستگان خاندان اسحقی برای نشستن بر تخت فرمانروایی بیه پس « محمود» نامی یافته شد… .

شاه تهماسب پس از یافتن محمود او را به فرمانروایی بیه پس برگزیده و فرمانی به نام او نوشته و با شکوه فراوان راهی گیلان نمود. «سلطان محمود» در ۱۲ ربیع الاول سال ۹۶۵ هجری قمری/ ۱۵۵۷ میلادی در میان پیشواز پرشکوه بیه پسیان پا بر رشت نهاده و آن شهر را به پایتختی برگزیده و در آن شهر بر تخت نشست.

وی پس از بر تخت نشینی« احمد سلطان فومنی» را به وزارت برگزیده و کوشید تا رنگ رنج را از چهره ی بیه پسیان بزداید. (تاریخ گیلان، از آغاز تا برپایی جنبش مشروطه، افشین پرتو، انتشارات حرف نو، چاپ رشت چاپ اول: ۱۳۷۹)

واهانیان تاریخ مذکور را به شمسی تبدیل نموده و  می افزاید: این تاریخ معادل ۲ ژانویه ۱۵۵۸م و مقارن با ۱۲/۱۰/۹۳۶ شمسی است.

این محقق تاکید می کند:  هر شهری برای خودش روز تولدی دارد مثلا مردم سن پترزبورگ در روز فرمان تاسیس این شهر جشن می گیرند. می توان گفت، همانطور که ما انسانها روز تولد مخصوص خود را داریم،  هر شهری هم تولد و ویژگی های منحصربفرد خود را دارد. روز رشت در مفهوم مدنیت جدید در ۱۲ دی ۹۳۶ ه. ش می باشد که سلطان محمود از طرف شاه طهماسب صفوی انتخاب شد و با ورود سلطان محمود نماینده شاه طهماسب به رشت،  رشت  مرکز گیلان شد.

روبرت واهانیان می افزاید: ما به دنبال این هستیم که چه رخداد و یا تاریخ مشخصی در گیلان منجر به تولد شهر رشت شد، تا آن را جشن بگیریم، آن هم در تاریخ گذشته و نه تاریخ معاصر. هر روز دیگری در تاریخ معاصر مربوط به رشت باشد، مربوط به توسعه رشت است نه تولد رشت.